CZ/ RO/ HU/ BG

Collectie 2

Tsjechoslowakije (voor 1945)/ Tsjechische Republiek (CZ)/ Bloemen décor/ Bulgarije (BG)/ Hongarije (HU)

Tsjechoslowakije (1890-1920): Stukje geschiedenis

Ongeveer 25% van alle voor 1920 in Europa geproduceerde spaarvarkens kwam uit het voormalige Oostenrijks-Hongaarse Rijk, waaronder Tsjecho-Slowakije. Ook de HEPP spaarvarkens die ook bij “Bijzonder-Antiek” te zien zijn. De zetel van de aardewerkindustrie was in die tijd vaak Wenen en de fabrieken stonden in Tsjechoslowakije of Oostenrijk. Het kan voorkomen dat sommige kenners een antiek HEPP spaarvarken van voor 1920 toeschrijven aan Oostenrijk, terwijl ik het als Tsjechisch identificeer (zie ook blog "Geschiedenis" van 6-7-2019) of omgekeerd.

Dit zijn zogenaamde HEPP spaarvarkens (Hole Eyed Pottery Pig). Deze werden gemaakt in de Oostenrijks-Hongaarse monarchie in de periode 1870 tot 1918. De monarchie (1867-1918) bestond uit hedendaags Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en delen van de buurlanden. Dat verklaart waarom de ene keer onder deze varkens Austria staat en een andere keer Chechoslovakia of varianten op beide. Of helemaal geen stempel, wat voor dit type niet uitmaakt omdat ze toch wel herkenbaar zijn. Ze zijn inmiddels antiek en komen voor in de maten 16 cm tot 9,5 cm.

Tsjechische Republiek

De hieronder getoonde spaarvarkens komen alle uit Tsjechië, in 1993 ontstaan na de opdeling van Tsjechoslowakije in de republieken Tsjechië en Slowakije. Ze zijn alle uit de periode 1980-2001. In die tijd kon je bijna overal nog authentieke spaarvarkens kopen, nu zitten er overal van die vermaledijde plastic doppen in. Bekend zijn de spaarvarkens met hoedjes, die ik nog nergens anders heb aangetroffen. Ik heb één spaarvarken uit Slowakije toegevoegd, omdat dit de meest logische plek was voor een enkeling. Voor meer spaarvarkens uit Slowakije (als die ooit komen) maak ik een aparte rubriek.......

Bloemen décor spaarvarkens (RO/HU)

Roemenie en Hongarije waren de toeleveranciers van V&D (het voormalige warenhuis Vroom en Dreesman) die deze spaarvarkens begin jaren 1970, samen met bloempotten en servies- en keuken-goed, in grote aantallen verkocht. Jaren later worden ze ook bij veel kunstnijverheids- en huishoudzaken als "art" verkocht. De bloemdecoraties zijn handgeschilderd.

Om een beetje systeem in de hoeveelheid bloemetjes spaarvarkens te brengen heb ik 2 categorieën gemaakt: klein en middel tot 16 cm en groot vanaf 16 cm. De kleinste is 9,5 cm en de grootste in mijn collectie is 29 cm.
Er wordt op diverse verkoopsites veel onzin over deze varkens geschreven. Ze zijn niet antiek, immers de meeste zijn jaren 1970. Het is ‘gewoon’ boerenaardewerk. Niets mis mee!

Bulgarije en Hongarije

In de voormalige communistische landen was de geringe productiecapaciteit en differentiatie een groot probleem. In zekere mate ging men hier creatief mee om, door van collega “heilstaten” producten (die er niet waren of niet gemaakt konden worden) in te voeren. Voor mij leidde dat er toe dat ik wat in de DDR was gekocht ook daaraan toeschreef. Een aantal spaarvarkens stonden in mijn collectie heel lang als DDR varkens te boek. Tot ik het labeltje op een van de varkens liet vertalen. En ontdekte dat ze uit Troyan, Bulgarije afkomstig zijn!
De mooiste Bulgaarse keramiek komt uit Troyan en omstreken. De speciale roodbruine kleur wordt verkregen door het gebruik van ijzerhoudende klei uit Hoog-Balkan. In Troyan zelf zijn veel ateliers van pottenbakkers, waar ze nog de traditionele spaarvarkens maken. Van het specifieke traditionele Troyan motief heb ik er nog geen.
Het Hongaarse aardewerk is meer boers, veel van de “bloemetjes spaarvarkens” komen hier vandaan.