CN/ JP/ ID/ MX - Ouderwetse spaarvarkens

Ga naar de inhoud

CN/ JP/ ID/ MX

Collectie 2
CN-ID-MX-LA banner
China (CN)/ Japan (JP)/ Indonesie (ID)/ Mexico (MX)
China
Beweren dat het pottenbakken hier is uitgevonden gaat wat ver, maar dat China hierin een eeuwenoude traditie kent staat vast. Met spaarvarkens! In mijn collectie zitten exemplaren uit de jaren 1948-1955 en recente uit 2002 en 2006. Geen van alle met merk, de oudste wel met een herkomstplakkertje.
026+124+125 Collage
Mijn oudste Chinese spaarvarkens zijn van 1948-1955 gemaakt in The People’s Republic of China. Ze lijken een beetje kinderlijk en mogelijk waren ze ook uitsluitend bedoeld voor kinderen. Lengte 17,5 cm.
372 +++ collage
In 2004 voor mij gekocht in Chengdu (hoofdstad van Sichuan, China). Lengte 13 en 10,5 cm. Het rechter spaarvarken heeft een medaillon met het symbool zegeningen, gelukwensen (blessings).
1031 +++ compilatie
De Friese traditie van geboorte spaarvarkens kent men in China ook. Ik kocht er eentje die vrij recent is, in de jaren 1980 in Peking of Shanghai gekocht. Ik kocht hem zelf in 2020 van een Franse relatie. De bladeren op dit spaarvarkentje zullen ongetwijfeld van de lotus zijn. En de baby is, geheel in de Chinese traditie, een jongetje……
Japan
Waar “we’ Japan van kennen zijn keramiek (zoals het Imari porselein) , textiel, lakwerk, zwaarden en poppen, de theeceremonie, ikebana, vechtsporten, kalligrafie, origami, geisha en spelletjes (als b.v. Nintendo. Maar hebben ze ook wat met varkens en spaarvarkens? Zeker, om te beginnen de varkens: de meest populaire vleessoort in Japan is verrassend genoeg varken. Het vindt meer afzet dan rund en kip gecombineerd. Die traditie stamt nog uit de tijd dat Japan een arm en agrarisch land was. Samurai noemden varkens wandelende groente. Volgens de overleving dankten zij hun legendarische kracht en stamina aan hun dieet met een ruim aandeel voor varkensvlees. Uiteraard perfectioneerde Japan ook het fokken van varkens. De meest geprezen soort is kurobuta. Dit zwarte varken uit Kagoshima is niet van oorsprong Japans. Het is een rechtstreekse afstammelingen van het oud-Engelse black Berkshire ras.
Al jaren weet ik dat ze ook spaarvarkens maken en vooral exporteren. Als er “Foreign” onder staat zijn ze als kant en klaar product geëxporteerd, staat er “import” onder dan is het een halfproduct (nog niet af) dat in het land dat ze besteld heeft wordt afgemaakt. Waar ik bij andere spaarvarkens vaak de provenance kan herleiden heb ik bij de Japanse spaarvarkens geen enkel aanknopingspunt. Zelfs niet van de periode waaruit ze stammen, op een enkeling na. Ze zijn zowel kitcherig als fraai en bij alle van porselein!
1136 tm 1131 (1)
Indonesië
Nabij Trowulan op Oost Java is een groot complex opgegraven van het Majapahit Koninkrijk uit de 14e en 15e eeuw. Waar grote aantallen terracotta figuren, waaronder spaarvarkens, zijn gevonden. De Majapahit spaarvarkens waren er om munten in te bewaren. Tot 1300 was er de Majapahit munt van goud, later bronzen Chinese munten die ter plekke in flinke aantallen zijn gevonden. 5 van de getoonde spaarvarkens uit mijn collectie zijn echt Majapahit. Of ze origineel zijn daar heb ik m’n twijfels over, namaak zou kunnen. Op Bali maken pottenbakkers heden ten dage terracotta spaarvarkens die qua vorm en grootte wat afwijken van de Javaanse, maar mogelijk daarop wel geïnspireerd zijn. Ik heb er 2 in mijn collectie.

Varkens (spaarvarkens) in Indonesië? Dat moet je even uitleggen. Het Majapahit Koninkrijk was een hindoe-boeddhistisch rijk van ca. 1293 tot ca. 1530, met als centrum Oost-Java, in het huidige Indonesië. Vanaf de 13e eeuw verspreid de Islam zich heel langzaam over Indonesië. Aangenomen wordt dat met het einde van het Majapahit Rijk en met de definitieve vernietiging van de hoofdstad in 1527 de productie van terracotta werd gestopt. Immers de sultanaten werden nu geregeerd door islamitische heersers,  en er was als gevolg van de islamitische ,beeldvijandigheid' niet langer behoefte was aan terracotta figuren, laat staan spaarvarkens. Er is in die tijd veel stukgeslagen, geen wonder dat de meeste terracottabeelden en spaarvarkens die we nu nog kunnen zien vaak kapot zijn. Maar er is ook veel begraven op plekken waar later rijst of tabak werd verbouwd. En daar in de 20e eeuw weer werd gevonden. Wat er over is van de Majapihit cultuur is als erfgoed erkend en nu te zien in en nabij het Trowulan Museum.
Mexico
Spaarvarkens uit Mexico vallen op door de beugel en het lichte gewicht. Mogelijk zijn ze gemaakt van klei met vulkaan-as. Vóór de grote aardbeving van 1985 kon je in de Wereldwinkel met regelmaat Mexicaanse spaarvarkens kopen. Daarna niet meer. Over de oorsprong en het nut van de beugel is het gissen. De meest eenvoudige verklaring is dat de spaarvarkens daarmee aan het plafond opgehangen kunnen worden. Wie het exact weet, mag het zeggen.
Volksaardewerk 31 cm.
Uniek spaarvarken van 31 cm hoog, deze aanwinst van eind 2022. Met tribale motieven. Voor zover ik nu weet zou dit Mexicaans moeten zijn.
Terug naar de inhoud